Vergeven - via Rea naar boek van Willem Glaudemans

Je loopt steeds tegen dezelfde obstakels aan. Het leven is soms lastig. Je voelt vanbinnen ergens dat je niet vrij bent, dat iets ouds aan je blijft trekken. Maar als je daar dieper naar durft kijken, wat je misschien wel jaren vermeden hebt, dan ontdek je dat je verdriet, pijn, woede en verwijt koestert en je slachtoffer voelt van pijnlijke omstandigheden. 

Kortom, de blokkades zitten in jou, niet buiten je. Dat is meteen het goede nieuws. Want vergeving kan de blokkades in jou ongedaan maken.

Vergeven is dan ook een innerlijke kwestie. Het gaat om jou en niet om de ander. Dat is de grootste misvatting over vergeving: dat het over de ander gaat; dat we vergeving moeten schenken; en dat we de ander nodig hebben om te kunnen vergeven. Het is driemaal niet waar. Het leidt je weg naar waar vergeving niet kan werken en dat is buiten je. 

Je kijkt naar buiten en ziet daar de ‘schuldige boosdoener’. Je wacht op excuses. Je wilt weten wat zijn/haar motieven waren, hoe hij/zij zo geworden is, want als je hem/haar maar zou kunnen begrijpen, dan zou je hem/haar misschien ook kunnen vergeven. Niets is minder waar: je blijft dan met de ander bezig in plaats van met jezelf. Je blijft met iets bezig waaraan je niets kunt veranderen en vermijdt datgene wat je wel veranderen kunt. 

Je blijft zoeken op een plaats waar je het niet kunt vinden.

Vergeven begint dus met bereidheid, met een keuze, de keuze om naar binnen te kijken en daar je haat, wrok en wraak, je beschuldigingen, je verwijt, je boosheid en je slachtofferschap te zien. Omdat die in jou liggen, kun je er wat mee. Je bent heel goed in staat om het schoon te maken en jezelf te bevrijden. Je hebt daartoe alle macht, middelen en mogelijkheden.

De noodzaak om te vergeven ontstaat doordat je een oordeel over de ander hebt geproduceerd. 

Er is inderdaad een daad van de ander geweest, je hebt pijn gevoeld, miskenning vernedering en verdriet. 

En je bent een verhaal gaan maken over hoe erg die ander wel niet is, hoe vreselijk de pijn die je geleden hebt, hoe groot de misdaad is die de ander heeft gepleegd. Je draagt je kwetsuren als een aanklacht tegen de ander. Dus je hebt er alle belang bij dat ze niet genezen. Je blijft bij je verhaal en lijdt eronder. Is het je al opgevallen dat zo’n verhaal de neiging heeft met de jaren te groeien? En dat er steeds meer zaken aan gaan kleven? 

Dat het veel energie kost om zo’n pijnverhaal in stand te houden? Kostbare levensenergie die je beter voor iets anders kunt gebruiken. En wil je dit allemaal nog? Of zoek je naar genoegdoening, wraak? Je weet misschien al dat haat een vergif is dat je zelf inneemt maar waarvan je hoopt dat de ander eraan sterft. Anders gezegd: jij bent verantwoordelijk voor je haat, je pijnverhaal. 

Jij ondervindt daarvan de nadelige en ongezonde gevolgen. 

Maar omdat je het zelf gemaakt hebt, kun je het ook weer ongedaan maken. De weg daarheen heet vergeving. 

Maar waarom moet ik altijd weer vergeven, hij/zij heeft het toch gedaan? 

Ja, je hebt gelijk. 

Het antwoord op je vraag is echter, omdat je van jezelf houdt, dat is de enige reden om te vergeven. 

Het is een daad van liefde voor jezelf. 

Het maakt je vanbinnen schoon zodat je vrij bent om onbelemmerd je toekomst met je missie en je talenten vorm te geven.

Vaak zitten vader en moeder ons nog in de weg en dragen we onze ouders letterlijk op onze schouders. 

Volwassen worden en gaan staan, betekent ook die last van ons afwerpen. 

Dan zullen onze relaties ook meteen zienderogen verbeteren, omdat we niet meer met de projecties van ons pijnlijke verleden bezig zijn, en niet alleen steeds herhalen om gelijk te blijven krijgen. We zien dan onze partner zoals hij of zij werkelijk is, in plaats van als een weerspiegeling van onze ouders. 

Dus als we onszelf bevrijden van onze pijn over ons verleden, dan maken we meteen onze huidige relaties schoon. We bevrijden onszelf, onze ouders, en onze partners. Geen geringe winst voor iets wat in principe eenvoudig is en niet veel tijd kost. Niet vergeven kost wel veel tijd, dat kunnen we jarenlang volhouden en ons pijnverhaal blijven recyclen.

Het verleden veranderen we er niet mee.

In essentie

Wat is vergeven in essentie? Het is het loslaten van je teleurgestelde verwachtingen. We zeggen ook wel: het loslaten van al je hoop op een beter verleden. Je kunt eindeloos blijven wachten tot je verleden verandert, of dat er pruimen aan een kersenboom groeien. Je hebt misschien al ontdekt dat dit niet werkt. Je verleden is precies wat het geweest is, inclusief de nare boosdoeners. 

Vergeven is nu de ander van de plicht ontslaan aan jouw verwachtingen over het verleden te voldoen. 

Zie je de gekte van je eis aan die ander? Met terugwerkende kracht moet hij alsnog in het verleden veranderen. En daar blijf je over dromen, en kun je eeuwig op blijven wachten. 

Wat wel werkt is je verwachtingen loslaten en gaan zien dat je verleden precies zo was als het is geweest, en niet anders, inclusief de rol die de ander erin speelde. Dat is een eerste stap, realistisch worden, acceptatie. 

Daarna kun je de verwachtingen loslaten dat die ander niet is geweest zoals jij graag had gewild  Je had inderdaad liever gehad dat hij jouw grenzen had gerespecteerd, maar het feit is dat hij dat niet deed. Dus kun je nu die verwachting over het verleden loslaten. Opdat het jou in het heden niet meer zal hinderen. 

Vergeven is in wezen ‘ont-schuldigen’, letterlijk de schuld ervan af halen, je verwijten terugnemen. 

Doordat jij je verwachtingen hebt losgelaten en de ander hebt geaccepteerd zoals die was, en niet anders, kun je nu de volgende stap zetten en gaan zien dat de ander nog steeds onschuld is.

Dit is vaak lastig.

Onschuld zien wil niet zeggen dat je goedpraat wat er is voorgevallen, “hij kon er niets aan doen”, of dat je doet alsof er niets gebeurd is. Snel vergeten en zand erover. 

Nee, onschuld zien is de ware aard van de ander weer zien, dwars door die daad heen.

Je ziet het licht en niet de lampenkap. Je ziet dat dit precies het beste is waartoe die ander op dat moment in staat was. 

Je ziet dat de ander ten tijde van zijn/haar daad niet zichzelf was, niet zijn hoogste zelf of zijn diepste kern kon bereiken. Dat neemt niet weg dat het jou gekwetst heeft, maar het wil niet zeggen dat hij schuldig is. 

Vergeven is ont-schuldigen.

Een snelle manier om dit te bereiken is door in te zien dat je alleen op een hoger niveau kunt vergeven dan waar de pijn is geleden  Anders gezegd: ons ego draagt de pijn en kan niet vergeven. 

Wij kunnen dat wel, als we ons hogere niveau van wie we werkelijk zijn, onze eigen diepste onschuld, erbij kunnen betrekken.

Je kunt ook zeggen: als we dit hele verhaal naar onze ziel brengen voor onze ziel is er geen beschadiging, geen haat of verwijt. 

Onze ziel is zeer goed in staat om in onschuld te blijven en zo naar de ander te kijken. Dan kunnen we ervaren dat als we de onschuld van de ander weer zien, we ook onze eigen onschuld terugvinden. Dat is de bevrijding van vergeving.

Vrij naar het boek van Willem Glaudemans: ‘Reis van de ziel’.